Een recente verworvenheid voor iedereen

Niets doen (farniente in het Italiaans) en de stadsdrukte achter je laten tijdens de zomer is niets nieuws. In navolging van de keizer Hadrianus ontsnapten de Romeinse edelen aan de hitte en de stank van de hoofdstad tijdens de warmste dagen van het jaar. In heel Europa hebben de edelen, maar ook de bisschoppen, door de eeuwen heen zomerresidenties gehad in een groene omgeving, op zoek naar een beetje frisse en pure lucht.

In de Middeleeuwen stelt de kerk ook religieuze vrije dagen in. Op bepaalde momenten waren de vrije dagen zelfs talrijker dan de werkdagen! Het was ook de periode van de pelgrimstochten. Dat zette veel Europeanen ertoe aan om lange reizen te maken. Op dat moment schreven de seizoenen het vakantieritme voor en studenten kregen bijvoorbeeld vakantie om te helpen bij het oogsten.

Van grote tochten tot baden in Deauville

Tijdens de Renaissance neemt de interesse voor pelgrimstochten af. Maar de herontdekking van de klassieke Oudheid zorgt voor de ontwikkeling van een nieuw soort vakantie: een tocht naar Italië of een grote tocht in Europa of naar het verre Oosten. Tot in de 19^e eeuw reizen veel jongeren van de aristocratie en de gegoede burgerij op deze manier, zoals Montaigne, Goethe, Lord Byron of Stendhal…

In de 18^e eeuw ontstaat in Groot-Brittannië een nieuwe vorm van toerisme: vakantie naar badplaatsen en badkuren. In eerste instantie blijven de toeristen aan de andere kant van het Kanaal, maar al snel komen ze ook naar het Europese vaste land: Bath in Engeland of Spa in België. In Frankrijk kent dit soort toerisme in de 19^e eeuw een ware bloeiperiode. Dit heeft gezorgd voor de opkomst van steden zoals Biarritz, Nice en Deauville…

In Duitsland is het aantal steden dat ‘Bad’ in de naam draagt een teken van de voorliefde voor dit soort toerisme! In dezelfde periode bereikt Horace-Bénédict de Saussure, uit Genève, de top van de Mont Blanc. Hij geeft op deze manier, in 1788, de aftrap voor het bergsporttoerisme.

Op weg naar vakantie als gemeengoed

Terwijl de pure berglucht en de weldaden van het water de hogere kringen ten goede komen, heeft deze ontwikkeling ook een nieuw soort toerisme aangewakkerd : gericht op gezondheid en welzijn.

In 1841 richt Thomas Cook het eerste reisbureau op, nadat hij voor meer dan 500 personen een reis had geleid van Leicester naar Loughborough, in het kader van de geheelonthoudersvereniging.

In 1876 gaat de predikant Hermann Walter Bion op stap met 60 kinderen van de achterstandswijken van Zürich. Deze reis wordt beschouwt als het eerste vakantiekamp.

In de loop van de 19^e eeuw zorgt de ontwikkeling van het spoorwegennet voor de opkomst van het toerisme. Vanaf het begin van de 20^e eeuw zet deze ontwikkeling zich door met de automobielen die op de markt worden gebracht. Hoewel vakantie nog steeds een zaak van een gefortuneerde minderheid is, heeft de eerste rode Michelingids, in 1900, meteen al  een oplage van 15 duizend exemplaren.   

In Duitsland worden in 1905 betaalde vakanties ingevoerd. Frankrijk volgt pas in juni 1936 en aan het eind van dezelfde maand is het de beurt aan België om die stap te zetten. Maar het is pas na de Tweede Wereldoorlog dat Europeanen steeds massaler op vakantie gaan. Het massatoerisme ontwikkeld zich aan het eind van de jaren ‘60. In 1970 wordt het noodzakelijk om ‘Bison futé’ in het leven te roepen, een systeem dat automobilisten tijdens de grote zomerdrukte op de Franse wegen alternatieve reisroutes aanraadt.

Hoewel de betaalde vakanties meer mensen in de gelegenheid hebben gesteld op vakantie te gaan, is vakantie tot op de dag van vandaag een sociale kwestie. In Frankrijk gaat in 2019 één op de vijf families om financiële redenen niet op vakantie. Wintervakantie kan slecht een minderheid van 28% zich veroorloven!